Er zijn momenten waarop je je stoort aan de manier waarop een ander met jou omgaat. Misschien zeg je er niks van, maar loop je zich toch te ergeren. Misschien heb je er al eens wat van gezegd en werd het alleen maar erger. Het vereist de nodige assertiviteit en zorgvuldigheid om de ander jouw kritiek (feedback) te geven. De beste manier om een ander te vertellen dat iets in hem of haar jou dwars zit is door het geven van ik-boodschappen.
Goede ik-boodschappen bevatten vier elementen:
- constateren van een waarneming/feit:
‘Ik zie..’, ‘Ik hoor..’.
- een interpretatie/mening geven over dat feit:
‘Ik vind dat..’.
- aangeven welk gevoel dat bij jou opwekt:
‘Ik voel..’, ‘Dat maakt me..’
- uitspreken van een alternatief/ wens:
‘Ik wil meer/ minder..’
De meeste mensen zijn tamelijk onzorgvuldig in het weergeven van hun problemen in de relatie met iemand anders. Vaak wordt maar liever niets gezegd en blijft het inwendig knagen of gaat men bij andere mensen klagen over de persoon in kwestie.
Als mensen wèl kritiek geven wil dat nog wel eens onzorgvuldig gebeuren. Het kan bijvoorbeeld zijn dat alleen maar het gevoel wordt genoemd (‘Ik baal van je’) of alleen de wens (‘Houd je mond’). Het is belangrijk te weten dat de kritiekontvanger moet kunnen begrijpen waarop de kritiek gebaseerd is (feiten) en dat hij een suggestie voor verandering aan de hand krijgt gedaan (dat is immers wat je wil: gedragsverandering).
Hierbij moet in acht worden genomen:
– de kritiekgever is verantwoordelijk voor het aanreiken van een keuze aan de bekritiseerde;
– de bekritiseerde is verantwoordelijk voor wat hij/ zij met die keuze doet.
Het kan zijn dat in de kritiek diskwalificaties doorklinken. Op drie verschillende manieren kunnen diskwalificaties in de kritiek doorklinken:
– diskwalificaties t.a.v. jezelf:
‘ik heb niet zoveel ervaring als jou’;
– diskwalificaties t.a.v. jouw boodschap:
‘dit hoeft niet in de notulen’;
– diskwalificaties t.a.v. de ander:
‘je snapt niet voldoende waarover het gaat’.
In deze gevallen wordt de kracht van de kritiek geweld aangedaan. Goede kritiek wordt in twintig seconden gegeven door middel van een ik-boodschap en bevat alle vier de bovenstaande elementen.